Ocena ryzyka i zasady ruchu wewnętrznego – klucz do „prewencji wypadków”

Bezpieczne drogi wewnątrzzakładowe zaczynają się od… oceny ryzyka. Dlaczego to punkt wyjścia do uporządkowanej logistyki i bezpiecznej pracy?

Wielu menedżerów i specjalistów BHP koncentruje się na analizie zagrożeń związanych z samym procesem produkcji, magazynowania lub obsługi ładunków. Tymczasem kluczowy obszar ryzyka często pozostaje w cieniu – są to drogi wewnątrzzakładowe, którymi codziennie poruszają się wózki jezdniowe, piesi, pojazdy techniczne i ciężarowe.

Ich przecięcia, brak separacji, nieprzewidywalność zachowań operatorów czy zła organizacja przestrzeni to nie tylko kwestia wygody, ale potencjalne źródło poważnych zagrożeń – od kolizji, przez potrącenia, aż po katastrofalne skutki niekontrolowanego przewozu niebezpiecznych ładunków.

Ocena ryzyka na drogach wewnętrznych – co to takiego?

To metodyczne i udokumentowane rozpoznanie zagrożeń oraz czynników, które wpływają na bezpieczeństwo transportu wewnątrz hali produkcyjnej, magazynowej lub produkcyjno-magazynowej.

W naszej analizie wykorzystujemy zestaw wskaźników oceny ryzyka, takich jak:

• intensywność ruchu (IR),
• presja interakcji pieszy–pojazd (PPI),
• manewrowanie i typy pojazdów (MTV),
• sytuacje lokalizacyjne i infrastruktura (SLI),
• potencjalne kolizje pojazdów (PKP),
• stan techniczny i oznakowanie drogi (CSS),
• widoczność i dostrzegalność infrastruktury (VDI),
• dopuszczalne prędkości i ich wpływ na bezpieczeństwo (DPI).

Wskaźniki te przeliczane są zgodnie z jednolitym wzorem, który pozwala sklasyfikować poziom ryzyka na skali od bardzo niskiego do bardzo wysokiego oraz daje nam pięć kategorii bezpieczeństwa ruchu.

Metody oceny ryzyka – reaktywna i proaktywna

Ocena może być przeprowadzona:

• Reaktywnie – jeśli w ostatnim roku (lub maksymalnie 3 latach) wystąpiły wypadki lub incydenty, analiza bazuje na tych zdarzeniach.
• Proaktywnie – jeśli takich danych brak, wówczas ocena opiera się na bieżących warunkach otoczenia, analizie układu dróg, widoczności, organizacji ruchu i infrastruktury.

W przypadku hal magazynowo-produkcyjnych, metoda proaktywna jest podstawowym i najczęściej stosowanym podejściem, szczególnie gdy dane wypadkowe są niepełne lub nieudokumentowane.

Co wykazały analizy w halach zamkniętych?

W halach, w których przeprowadzaliśmy ocenę ryzyka metodą proaktywną, zaobserwowane zostały m.in.:

• duże zagęszczenie ruchu wózków na wspólnych trasach z pieszymi,
• brak oznakowania stref składowania oraz dróg dla pieszych,
• niewystarczające oznakowanie poziome i pionowe,
• zawężenia powodujące wymuszanie postojów lub manewrów w niebezpiecznych miejscach,
• brak ustalonych reguł pierwszeństwa na skrzyżowaniach wewnętrznych.

Dzięki analizie ryzyka możliwe było wskazanie stref o najwyższym zagrożeniu oraz zaplanowanie działań, które poprawią bezpieczeństwo, w tym wprowadzenie oznakowania poziomego i pionowego, reorganizacja miejsc składowania, ograniczenie prędkości oraz wyznaczenie tras pieszych.

Dlaczego ocena ryzyka w hali i na drogach zewnętrznych to coś więcej niż audyt?

Ocena ryzyka wypadków i kategorii bezpieczeństwa nie kończy się na wyliczeniu wartości wskaźników – to podstawa trzech kluczowych działań w firmie:

1. Opracowania zasad ruchu wewnątrzzakładowego – zgodnych z rozporządzeniem w sprawie ogólnych przepisów bhp i Kodeksem Drogowym oraz przepisami technicznymi. Umożliwia to m.in. prawidłowe wytyczenie tras pieszych, lokalizacji znaków, ustalenie kierunków ruchu czy zasad pierwszeństwa.
2. Sporządzenia Instrukcji Bezpieczeństwa Prac Transportowych – indywidualnej dla zakładu, z uwzględnieniem konkretnych zadań operatorów wózków, charakterystyki ładunków, wymagań oznakowania i organizacji załadunku, zgodne z rozporządzeniem w sprawie bhp dla wózków jezdniowych.
3. Wykonania oceny ryzyka zawodowego operatora wózka jezdniowego – która nie opiera się wyłącznie na ogólnych przepisach, ale uwzględnia rzeczywiste warunki przestrzenne i organizacyjne, przez które operator porusza się codziennie, również zgodnie z rozporządzenie w sprawie bhp dla wózków jezdniowych.

Ocena ryzyka to narzędzie zarządcze – nie tylko obowiązek

Czytaj również: Ocena ryzyka dróg wewnętrznych w parkach logistycznych – fundament bezpieczeństwa i porządku – Sekura Medio

Możliwość planowania działań prewencyjnych ukierunkowanych na operatora.

Dzięki wskaźnikowej ocenie ryzyka firma nie tylko spełnia obowiązek wynikający z przepisów, ale zyskuje realną wiedzę, jak zorganizować przestrzeń, jak kierować ruchem, gdzie wyznaczyć strefy dla pieszych i jak skutecznie zapobiegać wypadkom. Ocena ryzyka dla dróg umożliwia:

• identyfikację miejsc, gdzie potrzebne są szkolenia specjalistyczne z techniki jazdy,
• wskazanie potrzeby stosowania dodatkowych środków ochrony (np. kamizelki ostrzegawcze, systemy cofania),
• projektowanie procedur pracy z uwzględnieniem realiów infrastruktury.

Te działania przekładają się na skuteczną redukcję wskaźnika ryzyka w ocenie indywidualnej.

Zasady ruchu + Instrukcja bezpieczeństwa = Bezpieczeństwo na drodze

Ocena ryzyka to dopiero początek. Kolejnym krokiem powinna być:

Opracowanie Zasad Ruchu na Drogach Wewnątrzzakładowych.

Zasady te precyzują:

• kto ma pierwszeństwo,
• które strefy są piesze, a które transportowe,
• jak oznakować skrzyżowania, zakręty, przejścia,
• gdzie obowiązuje ograniczenie prędkości,
• jakie znaki pionowe i poziome należy zastosować,
• jakie są obowiązki kierowców, operatorów, pieszych.

To dokument, który powinien być wdrożony i dostępny dla wszystkich użytkowników dróg w zakładzie.

Instrukcja Bezpieczeństwa Prac Transportowych

To uzupełnienie zasad – dokument wewnętrzny dla pracowników:

• opisuje zachowania bezpieczne i niebezpieczne,
• procedury poruszania się wózkami, pojazdami,
• obowiązki operatorów,
• zasady przekraczania jezdni przez pieszych,
• procedury awaryjne i reagowanie na zdarzenia.

Tylko komplet tych trzech elementów: ocena wskaźnika ryzyka „R”, zasady ruchu, instrukcja bezpieczeństwa daje spójną i skuteczną strategię ochrony ludzi, sprzętu i procesu.

Podsumowanie

Drogi wewnątrzzakładowe to żyły krwionośne zakładu – miejsce, w którym przecinają się ludzie, maszyny i procesy. Zaniedbanie tej sfery to ryzyko nie tylko wypadków, ale i reputacji, strat finansowych i odpowiedzialności prawnej.

Warto zrobić coś, zanim coś się stanie.